Mamm an avaloù (2)
La mère des pommes
 


- Dampet vo ma violans! eme ar sonerien,
Ret vo sevel ur chanson war sujet ur we'enn

Ar we'enn-mañ zo plantet war vordig ur rivier,1
'Barzh un tamm parrez vihan, dremdost da Landreger

Redek a ra he gwrizioù partout dre ar c'hoajoù,
Glas eo 'vel ur c'hlizinenn, ha karget a avaloù.

Tapout krog en he brankoù zo pec'het veniel,
Tañvaat deus he avaloù a zo pec'het marvel.

Nag ur bagad pichoned, o vont treuzek ar c'hoad,
Zo pozet war he brankoù, ha manet kousket mat;

Ur bagad chaseerien a zo bet tremenet,
Hag o deus bet anleuvet darn deus ar pichoned;

Hag ar peurrest a gane, gant ur vouezh a oa trist :
- « Marv eo mamm an avaloù ! na evfomp ken a chistr !

« Met bremañ ni a yelo da Vourdel, davit gwin,
« Nag an tan difoueltr biken d'ar vro na deufomp ken


(1) Une autre leçon donne ici le couplet suivant:

Ar we'enn 'zo bet plantet war vord an abati
Me gred un abat yaouank a gomand warnezhi.



Le sujet


La mère1 des pommes

Damnation de ma vielle ! dirent les sonneurs,
Il faudra lever une chanson au sujet d'un arbre

Cet arbre-ci est planté sur la berge d'une rivière,
Dans une toute petite paroisse, proche Tréguier. 2

Ses racines courent de toutes parts à travers les bois,
Il est vert comme un bluet et chargé de pommes.

Saisir ses branches est péché véniel,
Goûter de ses pommes est péché mortel.

Or un vol de pigeons, en s'en allant vers le bois,
S'est abattu sur ses branches, et y est resté endormi

Une troupe de chasseurs est venue à passer,
Et ils ont emporté quelques-uns des pigeons;

Et le reste chantait, d'une voix qui était triste :
« Morte est la mère des pommes! nous n'aurons plus de cidre !

« Mais maintenant nous irons à Bordeaux, chercher du vin,
« Et, par le feu de la foudre-! jamais au pays nous ne reviendrons »





1 Arbre est du féminin, en breton.

2 (variante): L'arbre a été planté au bord de l'Abbaye,
Je crois que c'est un jeune abbé qui y commande.

Luzel a recueilli les paroles de cette chanson auprès de Marguerite FEJER, de Plourivo ; Duhamel l'a entendue chanter par Marie-Jeanne Le Bail, de Port-Blanc


Source

Musique dans "Musiques bretonnes", de Maurice Duhamel

Paroles extraites des "Soniou Breiz-Izel", de François-Marie Luzel, publié en 1890