Baron Jaouioz
Le baron de Jauioz
 


I

Pa oan er stêr gant va dilhad (bis)
Me gleve 'n evn-glot huanat (bis)

"Tinaig mat, ne ouzoc'h ket ?
D'ar baron Jaouioz oc'h gwerzhet

- Gwir eo, ma mamm, pezh 'm eus klevet ?
Ha da Jaouioz kozh on gwerzhet ?

- Ma merc'hig paour, ne ouzon ket
Digant ho tad her goulennet

- Ma zadig, din-me leveret,
Ha da Loeiz Jaouioz on gwerzhet ?

- Ma merc'hig ker, ne ouzon ket,
Digant ho preur her goulennet

- Ma breur Lannig, din leveret,
Ha d'an aotrou-se on gwerzhet ?

- Ya ! d'ar baron c'hwi zo gwerzhet
Ha mont kuit timat a zo ret

Ha mont kuit hepdale zo ret
Ho kwerzh a zo digemeret

Hanter-kant skoed en arc'hant gwenn
Ha kemend-all en aour melen

- Ma mammig, din-me leveret,
Pe re dilhad a vo gwisket ?

Va brozh ruz, pe va brozh gloan wenn,
Hag he deus graet va c'hoar Elen ?

Va brozhig wenn, pe va brozh ruz
Ha va c'horfkennig voulouz du ?

- Gwisket an dilhad a gerfet
Va merc'h, kement-se na vern ket

Ur marc'h du zo e toull an nor
O c'hortoz an noz da zigor

O c'hortoz da zigor an noz
Ur marc'h sternet ouzh ho kortoz"

II

Ne oa ket aet pell eus ar gêr
Pa glevas o son ar c'hleier

Neuze 'n em lakaas da ouelañ
"Kenavo dit, santez Anna

Kenavo deoc'h, kleier va bro,
Kleier va farrez, kenavo !"

Pa dremenas lenn an Anken
Tud varv welas, ur vandenn

Gwelas tud varv, ur vandenn,
E lestrigoù, gwisket e gwenn

Gwelas tud varv ken-ha-ken
Rez he c'halon strake he dent

Pa dremenas traoñioù ar Gwad
O gwelas d'he heul o lampat

Kement he devoa kalonad
Ken a serras he daoulagad

Kement he devoa kalonad
Ken a gollas he skiant-vat

III

"Tapet ur gador, hag aze'et
O c'hortoz vo dare ar boued"

An aotrou oa e-tal an tan
Hag eñ ken du evel ur vran

E varv hag e vlev gwenn-kann
He zaoulagad 'vel daou skod-tan

"Setu amañ ur femelenn
Emaon pell zo oc'h hi goulenn

Deomp-ni, va merc'h, war ma brizoù
Deomp-ni da ober va rannoù

A gambr e gambr deut-hu, va c'hoant,
Da gontañ 'n aour hag an arc'hant

- Gwell ve din bout e ti va mamm
Da gontañ 'r skolp da daol en tan

- Deut-hu ganin d'an traoñ d'ar sel
Da dañva gwin ker c'hwek ha mel

- Gwell ve din evañ dour ar prad
Dimeus a ev roñsed va zad

- Deut-hu ganin a stal da stal
Da brenañ 'r pawisk da vragal

- Gwell ve din-me ur vrozh liennet
Mar va mamm he defe he graet

- Deomp-ni bremañ d'ar gwiskiri
Klask brodoù da lakaat enni

- Gwell ve din an nac'henenn wenn
A c'houri'e din va c'hoar Elen

- Hervez ar c'homzoù a lâret
Aon am eus n'am c'haret ket

Me gar ve bet ur gor em zeod
En amzer emaon bet ker sot

'M eus bet ker sot eus da brenañ
Pa 'n em frealzez gant netra"

IV

" Diwar ho nij, evnigoù kaezh,
Me ho ped da selaou va mouezh

C'hwi ya d'ar gêr, me ned an ket,
C'hwi zo laouen, me glac'haret

Va gourc'hemennoù a rofet
D'am holl vroiz, pa ho gwellfet

D'ar vammig he deus va ganet
Ha d'an tad en deus va maget

D'ar vammig he deus va ganet
D'ar beleg kozh 'neus va bade'et

Kenavo d'an holl a larfet
Ha d'am breur emañ pardonet"

V

En daou pe dri miz goude-se
A oa he zud en o gwele

En o gwele, ha kousket dous,
En-dro dimeus a hanteznoz

Na diabarzh, na maez, neb trouz
Toull an nor klevjont ur vouezh dous

"Va zad, va mamm, en an' Doue,
Lakaet pediñ evidon-me

Pedet ivez, ha graet va c'hañv :
Emañ ho merc'h war ar vazh-kañv"


Le sujet

La petite Tina apprend qu'elle a été vendue au baron de Jauioz. Ses parents, embarrassés, n'osent pas l'avouer ; mais son frère lui dit que l'affaire est conclue, pour cinquante écus d'argent et autant d'or

Elle quitte son pays, bouleversée. En passant le lac de l'Angoisse, elle aperçoit une bande d'âmes mortes, errant dans des petites barques, et qui s'élancent à sa suite ; elle s'évanouit

Au château du seigneur ; celui-ci essaie de l'amadouer en faisant miroiter toutes les richesses qu'il lui offre. Comme de juste dans ce genre d'histoire, la fille les repousse, disant préférer l'eau que boivent les chevaux de son père aux vins les plus fins

Elle implore les petits oiseaux d'aller apporter sa bénédiction à ses parents, au prêtre qui l'a baptisée, et de dire à son frère qu'elle lui pardonne

Deux ou trois mois plus tard, ses parents sont réveillés par une voix qui leur dit : "Mon père, ma mère, priez pour votre fille ; elle est sur les tréteaux funèbres"


Source

Le "Barzhaz Breizh", premier recueil de chansons bretonnes, édité par le vicomte Hersart de la Villemarqué (Kervarker, en breton) en 1839