Bran
Bran, ou Le prisonnier de guerre
 


I

Marc'heg Bran a zo bet tizhet;
Rak e kad Kerloan emañ bet.

E kad Kerloan, e-tal ar mor,
Oe tizhet mab bihan Bran-Vor.

Daoust d'hor gounid oe kemeret,
Ha glas-alaouret oe kaset.

Ha glas-alaouret pa zeuas,
E-barzh un tour, eñ a oelas:

-Va c'herent a drid hag a you,
Ha me war va gwele: ah ! you !

Me garfe kaout ur c'han-nader
A zougfe d'am mamm ul lizher.-

Ar c'hannader pa oe kavet,
Ar marc'heg en deuz kemennet:

- Ur gwisk all, va den, a wiski,
Gwisk ur c'hlaskour boued a-zevri

Va bizoù 'gemeri ivez;
Va bizoù aour, en arouez;

Ha d'am bro dal' ma tigouezhi
D'am mamm itron e ziskouezi.

Ha mar deu va mamm d'am dasprenn
Kannader, arouezi e gwenn;

Ha, siwazh din, ma na zeu-hi;
Va faotr, e du ec'h arouezi.-

II

Pa zegouezhas e bro Leon,
E oa o koniañ an itron

E oa gant he zud, diouc'h an daol;
An delennourien en o roll.

- Noz vat deoc'h, itron an ti-mañ:
Setu bizoù aour ho mab Bran,

E vizoù koulz hag ul lizher:
Ret eo e lenn, e lenn e-berr.-

-Tavit, telennourien, ho son;
Glac'har vras a zo em c'halon;

Tavit, telenourien, buan,
Paket va mab, ne ouien mann !

Ra farder ul lestr din fenoz,
Ma treuzin ar mor antronoz !-

III
Antronoz, eveus e wele,
An aotrou Bran a c'houlenne:

- Gedour, gedour, din livirit,
Lestr-ebet o tont na welit ?

- Aotrou marc'heg, na welan-me
Nemet ar mor-bras hag an neñv.

Ann aotrou Bran a c'houlennas
Gant ar gedour, da greizteiz c'hoazh:

- Gedour, gedour, din livirit
Lestr ebet o tont na welit ?

- Aotrou marc'heg, na welan tra
Nemet mor-evned o nijal.-

An aotrou Bran a c'houlennas
Gant ar godour d'ar pardaez c'hoazh.

- Gedour, gedour, din livirit
Lestr ebet o tont na welit ?-

Ar godour-gaou, pa e glevas,
C'hoarzhin-droug outañ a reaz:

- Ul lestr a welan-me pell-pell
Hag eñ foetet gant an avel.

- Na pez' arouez ? livirit krenn !
Daoust eo hi du, daoust eo hi gwenn ?

- Aotrou marc'heg, 'vel ma welann,
Du eo, m'hen toue ruz-glaou-tan !-

Ar marc'heg kaezh, pa 'n deus klevet,
Na mui na ken 'n eus lavaret;

Distreiñ a reas e zremm c'hlas,
Ha gant an derzhienn a grenas .

IV
Hag an itron a c'houlenne
Gant ar gêriz pa zouare:

- Petra nevez a zo amañ
Pa glevan ar c'hleier tinsañ ?-

Un den kozh en deus lavaret
D'an itron pa 'n deus he c'hlevet :

- Eur ar marc'heg paket oa amañ,
Mervel en deus graet en noz-mañ.-

Oa ket he gomz peurlavaret
An itron d'an tour zo pignet.

En ur redek, o ouelañ ken,
Dispak-kaer ganti he blev gwenn.

Ken a oa 'r gêriz souezhet,
Souezhet bras oc'h he gwelet,

Gwelet un itron zivroad
Oc'h ober kañv hed ar straed.

Ken a lavare peb unan:
-Piv eo houmañ, hag a-beban ?-

An itron baour a lavare
Da dreizher an tour, pa errue:

- Digor, digor, prim an nor din !
Ma mab ! ma mab ! ra e welin !-

Pa oa digoret an nor vras
War gorf he mab en em strinkas;

Hag e vriataat a reas,
Ha biken goude na savas.

V
E maez ar stourm, e Kerloan,
Zo un dervenn a-us ar c'hlan,

Un dervenn, e-lec'h m'argilas
Ar Saozon 'raok dremm Youen-Vras

War an dervenn, pa bar al loar,
Bep noz en em zastum adar,

Mor-adar du-bailh o fluennoù,
Ul lommig gwad war o fennoù.

Ganto, ur Vranez-gozh louet,
Ganti ur Vran yaouank kevret.

Skuizh o-daou ha gleb o eskell:
O tont glas-alaouret, ouc'h pell.

Hag an evned a gan ur c'han,
Ker kaer, ma tav ar mor ledan.

Ar c'han-se, 'n ur vouezh i e gan
Nemet ar Vranez hag ar Vran.

Hag ar Vran en deus lavaret:
- Kanet, evnedigoù, kanet.

Kanet, evnedigoù ar vro;
Pell eus a Vreizh n'oc'h ket marv .



Le sujet

Bran, un chevalier, a été blessé et fait prisonnier à la bataille de Kerlouan, et emmené au-delà des mers. Il fait envoyer un messager à sa mère, avec son anneau d'or, et une lettre où il lui écrit de venir le délivrer. Si, à son retour, le messager met une voile blanche au bateau, ce sera signe que sa mère vient le délivrer ; sinon, il devar déployer un pavillon noir

Le messager trouve la mère de Bran et se fait reconnaître par l'anneau. Aussitôt la mère équipe un vaisseau pour aller délivrer le chevalier

Le seigneur Bran, allongé sur son lit, demande à son gardien : "ne vois-tu rien venir ?" D'abord, la sentinelle répond qu'il n'y a rien à l'horizon ; puis, qu'il voit apparaître un vaisseau. "De quelle couleur est sa voile ?" demande Bran ; et la sentinelle perfide sourit d'un air méchant : "Noir !" ; à ces mots, le chevalier est pris de fièvres

La mère accoste, se renseigne auprès d'un vieillard, qui lui apprend que le chevalier qui était retenu prisonnier est mort dans la nuit

Les âmes de Bran et de sa mère se sont réincarnées en une vieille corneille, et un jeune corbeau ("bran" signifie corbeau en breton)


Source

Extrait du "Barzhaz Breizh", le premier grand recueil de chansons bretonnes, publié en 1839 par Hersart de la Villemarqué