Gwaz Aotrou Gwesklen
Le vassal de Du Guesclin
 

I

Ur c'hastell bras ez eus, e kreizig koadoù Mal ;
Ha dour don tro-war-dro, ha 'peb korn un toural :

Hag er porzhlec'h ur puñs hag eñ leun a eskern,
Hag uheloc'h-uhel bemnoz a gresk ar bern.

Ha war sparl ar puñs-se ar vrini a ziskenn,
Hag o boued a glaskont, o koagañ laouen.

Pont ar gêr a gouez aes, hag a sav aesoch c'hoazh
Piv-bennak ez a tre na zeu ket mui er-maez

II

Jentilañ marc'heger dre zouar ar Saozon,
Ur baleer yaouank anvet Yann Pontorson

War ar pardaez d'an noz pa'z ae e-biou ar gêr,
Digant ar penn-gedour e c'houlas degemer.

"Diskennet, marc'heger, diskennet, deut en ti,
Ha lakaet ho marc'h gell e-barzh ar marchosi :

Hag heiz ha foenn e walc'h a gavo da zebriñ,
Keit ha ma viot ouzh taol o koaniañ ganeomp-ni"

Ha tre ma oa ouzh taol o koaniañ gant an dud,
Na leverjont mui ger, evel pa vijent mut

Nemet d'ur plac'h yaouang : "It d'al lae, Biganna,
Da sevel ar gwele d'an aotrou marc'heg-mañ"

Hag evel ma oe pred da vonet da gousket,
Ar marc'heger yaouank da gousket emañ aet.

An aotrou Pontorson en e gambr a gane
Gant he gorn olifant war bankig he wele :

" Biganna, va c'hoar dek, livirit un dra din
Perak huanadet en ur sellet ouzhin ?

- Ma c'houfec'h, aotrou kaezh ; ma vefec'h lec'h on-me.
C'hwi a sellfe ouzhin hag huanadefe ;

C'hwi huanadefe, hag ho pefe truez :
Ur c'hourgleze a zo dindan penn ho kwele ;

Ned eo ket sec'h gwad diouc'h boa lazh an trede
Allas ! aotrou marc'heg, c'hwi vo ar pevare !

Hoc'h arc'hant hag hoc'h aour, hoc'h armoù, hoc'h holl draoù,
Nemet ho marc'h fergan, zo dindan an alc'houezioù "

Eñ da ruzañ e zorn dindan ar penn-welead,
Ha sachañ 'r c'hourgleze hag eñ ruz gant ar gwad.

" Biganna, va c'hoar gaezh, salv din-me ma buhez,
Ha m'az gray pinvidik a bemp kant skoed leve.

- Ho trugare ! aotrou ; nemet din leveret :
Hag-eñ 'maoc'h dimezet ? hag-eñ n'emaoc'h-hu ket ?

- Ho saouzaniñ neb giz, Biganna, ne fell ket ;
Tremenet pemzek deiz abaoe 'm on dimezet.

Hogen tri breur am eus, hag i koulsoc'h ha me ;
Mar plije d'ho kalon dibab etre re-se ?

- D'am c'halon na blij den, na kennebeud arc'hant,
Na blij tra d'am c'halon, nemet hoc'h, aotrou koant

Deut-hu ganin araok ; na zalc'ho pont ar gêr ;
Ar gedour na zalc'ho, dre 'mañ din breur-mager "

An aotro lavare pa 'z ae maez ar porzh
" Deut-hu ganin, ma c'hoar, war lost ma marc'h-emporz ;

Na deomp-ni da Wengamp da gaout ma aotrou-me,
Da c'houzout hag-eñ voa gwir din koll ma buhez

Deomp da glask da Wengamp ma aotrou-reizh Gwesklen
Ma teuio da lakaat seziz war Bestien "

III

- Gwengampiz, yec'hed deoc'h; yec'hed gant azaoue;
Nag an aotrou Gwesklen pelec'h 'mañ, an' Doue !

- Mard eo 'n aotrou Gwesklen, marc'heger, a askot,
E sal ar varoned en tour-plad e gavot "

Yann eus a Bontorson pa eas tre er sal,
Bet' an aotrou Gwesklen a eas diraktal :

- Grasoù Doue, aotroù, skoazell Doue ganeoc'h !
Hag ho skoazell gant neb a zo gwaz gwirion deoc'h.

- Grasoù Doue ganeoc'h, pa brezeget leal
An neb hen skoaz Doue a renk skoazañ re all

Na pez' ezhomm ganeoc'h ? distaget ar ger krenn.
- Ezhomm an neb a zeuy a-benn eus Pestien ;

Ennañ zo paotred Saoz, hag a wask tud ar vro,
Hag a laka trubuilh ouzhpenn seizh lev war-dro ;

Ha kement den ya tre e lazhont heb truez ;
Panevet ar plac'h-mañ me oa lazhet ivez,

Me oa lazhet ivez evel meur a hini ;
'Mañ 'r c'hourgleze ganin, hag hen ruz, sellet-c'hwi "

Gwesklen eus lavaret : " M'hen toue sent a Vreiz !
Tra vezo bev ur Saoz na vezo peoc'h na reizh

Ra sternet-c'hwi ma marc'h, ha ma sterner timat :
M'az aimp dezhi raktal, da c'hout hag-eñ hell pad ! "

IV

Pennarger 'c'houlenne dimeus beg ar c'hrenal
Gant an aotrou Gwesklen, war zigarez farsal

- Daoust hag-eñ 'maoc'h-hu deut amañ d'un abadenn,
Ha pa 'maoc'h-hu sternet, hag ho tud, evel-hen ?

- D'un abadenn omp deut, aotrou ar Saoz, heb gaoù,
N'eo ket da gorolliñ, da son an hini eo ;

Da son ur goroll deoc'h ha n'achuo abred
Kerkent ha ma vimp skuizh, arnodo an Diaouled "

A-benn ar c'hentañ stok ar voger zo pilet,
Ha tre-betek an don ar gêr en deus krenet ;

A-benn an eilvet stok, dismantret teir zoural,
Ha lazhet daou c'hant den ha mui pegement all ;

A-benn an deirvet stok, zo pilet ar persier,
Hag ar Vretoned tre, ha kemeret ar gêr.

Diskaret eo ar gêr ; an douar kompez mat
Ha kanañ ra an den zo eno oc'h arat :

" Yann ar Saoz, evitañ da vezañ ganas fall,
Na c'hounezo war Vreizh tra vezo kerrek Mal ! "



Le sujet

Jean de Pontorson se promène sur une terre occupée par les Anglais. Comme le soir tombe, il demande l'hospitalité dans leur forteresse ; les Anglais acceptent et l'invitent à dîner ; mais, au dîner, personne ne dit mot

Le chevalier monte dans sa chambre ; Biganna, une servante, la prévient qu'on va chercher à le tuer dans la nuit, comme ont été tués trois autres chevaliers avant lui. Jean la supplie de le sauver ; elle accepte, mais lui demande s'il est marié ; "je le suis, mais j'ai trois frères qui valent mieux que moi - Aucun homme ne plaît à mon coeur, que vous, mon beau seigneur"

Guidé par Biganna, Jean réussit à s'enfuir, et s'en va à Guingamp trouver son maître, du Guesclin. En entendant l'histoire, celui-ci décide d'aller mettre le siège devant la forteresse

Les Bretons sont accueillis par les sarcasmes des Anglais ; mais, en trois assauts, la ville tombe et la garnison est massacrée

 


Source

Extrait du "Barzhaz Breizh", le premier grand recueil de chansons bretonnes, publié en 1839 par Hersart de la Villemarqué