Marzhin barzh
Merlin barde
|
|
I
"Ma mamm-gozh baour, em silaouet,
D'ar fest am eus c'hoant da vonet
You ! you ! ou ! you ! you ! ou ! you ! ou ! you ! ou
You ! you ! ou ! you ! ou !
D'ar fest, d'ar rederezh nevez
A zo lakaet gant ar Roue
- D'ar rederezh na yefec'h ket
D'ar fest-mañ na da fest ebet
Na yefec'h ket d'ar fest nevez
Gouelañ 'peus graet hed an noz-me
Na yefec'h ket, mar dal gane
Gouelañ 'peus graet en ho huñvre
- Ma mammig paour, ma em c'haret,
D'ar fest em lezfec'h da vonet
- O vont d'ar fest c'hwi a gano
O tont en-dro c'hwi a ouelo"
II
E ebeul ruz en deus sternet
Gant direnn-flamm 'neus hen houarnet
Ur c'habestr 'neus lakaet 'n e benn
Hag un dorchenn skañv war e gein
E kerc'henn e c'houg ur walenn
Hag en-dro d'e lost ur seizenn
Ha war e c'horre 'mañ pignet
Hag er fest nevez degouezhet
E park ar fest pa oa degoue'et
Oa ar gern-bual o vonet
Hag an holl dud en ur bagad
Hag an holl virc'hed o lampat
"An hini en devo treuzet
Kleun bras park ar fest en ur red
En ul lamm klok, distak, ha naet,
Merc'h ar Rou' en do da bried"
E ebeulig ruz, pa glevas,
War-bouez e benn a c'hristilhas
Lammat a reas, ha kounnariñ,
Ha teurel c'hwezh tan gant e fri
Ha luc'hed gant e zaoulagad
Ha darc'h en douar gant e droad
Ken a oa ar re all trec'het
Hag ar c'hleun treuzet en ur red
"Aotrou Roue, 'vel peus touet,
Ho merc'h Linor renkan kaouet
- Ma merc'h Linor n'ho pezo ket
Na den eveldoc'h kennebeut
N'eo ket kelc'herien a fell de
Da reiñ da bried d'am merc'h-me"
Un ozac'h kozh a oa eno
Ha gantañ ur pikol varv
Ur varv en e chink, gwenn-kann,
Gwennoc'h evit gloan war al lann
Hag eñ gwisket gant ur sae c'hloan
Bordet penn-da-benn gant arc'hant
Hag eñ en tu dehou d'ar Roue
Outañ gourgomze, er pred oue
Ar Roue pa'n deus e glevet
Dre deir gwech gant e vazh 'neus skoet
Teir gwech gant e vazh war an daol
Ken a lakaas selaou an holl :
"Mar gasez din telenn Varzhin
Dalc'het gant peder sug aour fin
Mar gasez e delenn din-me
Zo staget e penn e wele
Mar he distagez, a-neuze
Ar pezo ma merc'h, marteze"
III
"Ma mamm-gozh baour, ma em c'haret,
Un ali din-me a refet
Ma mamm-gozh baour, ma em c'haret,
Rak ma c'halonig zo rannet
- Ma ho pije sentet ouzhin
Na vije rannet ho kalon
Ma mabig paour, na ouelet ket,
An delenn a vo distaget
Na ouelet ket, ma mabig paour,
Setu amañ ur morzhol aour
Kement tra ma zo na drousfe
Ma ve skoet gant ar morzhol-se"
IV
"Eurvad ha joa 'barzh an ti-me
Setu me degoue'et adarre
Setu me deuet adarre
Ha telenn Varzhin ganin-me"
Mab ar Roue dal m'e glevas
Ouzh e dad Roue c'hourgomzas
Ar Roue pa 'n deus e glevet
D'an den yaouank en deus laret :
"Mar gasez din-me e vizoù
A zo gantañ en e zorn dehou
Mar gasez e vizoù din-me
Te 'po ma merc'h diganin-me"
Hag eñ da zont, o ouelañ druz,
Da gaout e vamm-gozh diouzhtu
"An Aotrou Roue 'n doa laret
Ha padal en deus dislaret !
- Na chif ket evit kement-se
Tap ur skoultrig a zo aze
A zo aze 'barzh ma arc'hig
Hag ennañ daouzek deliennig
Hag ennañ daouzek delienn grenn
Hag i ker kaer hag aour melen
Hag on bet seizh noz da gerc'hat
Seizh vloaz tremenet, e seizh koad
Pa gano 'r c'hog da hanter-noz
Ho marc'h ruz vo oc'h ho kortoz
'Peus ket da gaout aon ebet
Merlin-Barzh na zihuno ket"
Pa gane 'r c'hog kreiz an noz du
Lamme war an hent ar marc'h ruz
N'en doa ket ar c'hog peurganet
Pa oa bizoù Marzhin lamet
V
Antronoz pa zarc'has an deiz
Oa aet da gaout ar Roue
Hag ar Roue dal m'e welas
Chomas war-sav, souezhet-bras
Souezhet, ha 'n holl eveltañ :
"Setu goune'et e c'hwreg gantañ !"
Hag eñ mont un tammig er-maez
E vab d'e heul hag an o'ac'h kaezh
Hag i da zont gantañ en-dro
Unan a-gleiz, unan a-zehou
"Gwir eo, ma mab, pezh 't eus klevet :
Da c'hwreg hiriv az peus goune'et
Hogen un dra c'hoazh e c'houlan
Houmañ a vo an diwezhañ
Mar deus da ober kement-se
Vezi gwir vab-kaer ar roue
Hag az po ma merc'h hag ouzhpenn
An holl vro Leon, dre ma ouenn !
Degas Marzhin-Barzh tre em lez
Da veuliñ ar briadelezh"
VI
"Marzhin-Barzh, a-beban e teuez
Toullet da zilhad treuz-didreuz ?
Da belec'h ez te evelhenn ?
Diskabel-kaer ha diarc'hen
Da belec'h ez te evelhenn
Marzhin gozh, gant da vazh kelenn ?
- Mont a ran da glask ma zelenn
Frealz am c'halon er bed-mañ
Klask ma zelenn ha ma bizoù
Pere am eus kollet o-daou
- Marzhin, Marzhin, na chifet ket,
Ho telenn ned eo ket kollet
Ho telenn ned eo ket kollet
Nag ho pizoù aour kennebeut
Deut tre en ti, deut tre, Marzhin,
Da zebriñ un tamm boued ganin
- Mont gant ma hent na zalein
Na tamm boued ebet na zebrin
Na zebrin tamm boued war ar bed
Ken n'am bo ma zelenn kavet
- Marzhin ! Marzhin ! ouzhin sentet
Ho telenn a vezo kavet"
Kement ma bet pedet ganti
Kement emañ deut tre en ti
Ken a zegouezhas, d'abardaez,
Mabig ar c'hwrac'h gozh ; hag eñ tre
Hag eñ da zridal spontet-bras
En-dro d'an oaled pa sellas
O welet Marzhin-Barzh kluchet
E benn war e galon stouet
Oc'h e welet war an oaled
N'ouie doare pelec'h tec'het
"Tevet, ma mab, na spontet ket,
Gant ar morgousk emañ dalc'het
Lonket en deus tri aval ruz
Am eus poazhet dezhañ el ludu
Lonket en deus ma avaloù
Setu eñ d'hon heul e pep bro"
VII
Ar rouanez a c'houlenne
Gant he loufrenn, eus he gwele :
"Petra c'hoari gant ar gêr-mañ ?
Pe safar a glevan amañ ?
Pa'z on dihunet ken pred-se ;
Ken a gren postoù ma gwele ?
Petra zo degoue'et barzh ar porzh
Gant an dud eno 'youal forzh ?
- C'hoari gaer a zo er gêr-mañ
Gant Marzhin o tont en ti-mañ
Ur c'hwrac'hig kozh, gwenn-kann, 'razan
Hag ho mab-kaer ivez gantañ"
Ar roue en deus hi c'hlevet
Hag eñ maez, ha prim da welet
"Sav alese, embanner mat
Sav deus da wele, ha timat !
Ha kae da gemenn dre ar vro
Dont d'an eured neb a garo
Dont da eured merc'h ar roue
A vo dime'et a-benn eizhtez
Dont d'an eured, tudjentiled,
Kement a zo e Breizh hed-a-hed
Tudjentiled ha barnerien
Tud a iliz ha marc'heien
Ha da gentañ ar Gonted veur
Ha tud pinvidik ha tud paour
Kae buan ha skañv dre ar vro
Kannadour, ha deus skañv en-dro"
VIII
"Selaouet holl, holl selaouet
Ma oc'h eus divskouarn da glevet !
Selaouet holl hag e klevet
Ar pezh a zo gourc'hemennet
Dont da eured merc'h ar roue
Neb a garo, a-benn eizhtez
Dont d'an eured, bras ha bihan
Kement a zo er c'hanton-mañ
Dont d'an eured, tudjentiled,
Kement a zo e Breizh hed-a-hed
Tudjentiled ha barnerien
Tud a iliz ha marc'heien
Ha da gentañ ar Gonted-veur
Ha re binvidik ha re baour
Ha re binvidik ha re baour
Na vanko de'e argant na aour
Na vanko de'e kig na bara
Na gwin, na dour-wel da evañ
Na skabelloù da aze'añ
Na paotred skañv d'o servijañ
Daou c'hant pemoc'h a vo la'et
Ha daou c'hant penn-kole lardet
Daou c'hant inar, ha kant karv,
A gement koad a zo er vro
Daou c'hant ejenn, kant du, kant gwenn
Vo roet o c'hrec'hin dre rann krenn
Kant sae a vo, hag a c'hloan gwenn,
Hag a vo roet d'ar veleien
Ha karkanioù aour a vo kant
A vo roet d'ar varc'heien goant
Mantilli glas vo leizh ur sal
Da reiñ d'ar merc'hed da vragal
Hag eizh kant bragez nevez-c'hraet
Da reiñ d'an dud paour da wisket
Ha kant soner war o zorchenn
O son noz-deiz, war an dachenn
Ha Marzhin-Barzh e-kreiz al lez
O veuliñ ar briedelezh
C'hoari a-walc'h a vo eno
Kement-all birviken na vo"
IX
"Klevet, keginour, me ho ped
Hag an eured zo achuet ?
- An eured a zo achuet
Hag an holl draoù a zo lipet
Pemzek devezh he deus padet
Ha dudi a-walc'h a zo bet
Aet int kuit holl gant profoù mat
Gant skoaz ar rou' hag e gimiad
Hag e vab-kaer da vro Leon
Gant e bried, drev e galon
Aet int holl kuit, ha laouen-naet
Nemet ar roue ned eo ket
Marzhin c'hoazh ur wech zo kollet
N'ouzer doare pelec'h 'mañ aet"
Le sujet
Malgré l'avis de sa mère, un jeune homme part pour la fête sur son poulain roux
On proclame que celui qui franchira la grande barrière du champ de la fête
au galop aura pour épouse la fille du roi. Le jeune homme s'élance, et franchit la
barrière. Comme il réclame au roi sa fille Aliénor, celui-ci refuse de la donner
à un sorcier
Suivent d'autres épreuves imposées par le roi : rapporter la harpe de Merlin,
puis l'anneau qu'il porte à sa main droite ; à chaque fois, la mère du jeune homme
lui fournit le moyen de réussir l'épreuve
Le roi lance un dernier défi : c'est de ramener Merlin lui-même pour célébrer
le mariage. Or Merlin arrive chez la mère du jeune homme, se lamentant d'avoir
perdu harpe et anneau ; la vieille femme lui dit qu'il les retrouvera, puis lui
donne à manger trois pommes rouges, qui l'endorment, et le rendent obéissant aux
volontés de son fils
Merlin a célébré le mariage, la noce a duré quinze jours ; tous sont repartis
satisfaits, sauf le roi : Merlin a disparu, et nul ne sait ce qu'il est devenu
Source
Le "Barzhaz Breizh", premier recueil de chansons bretonnes, édité
par le vicomte Hersart de la Villemarqué (Kervarker, en breton) en 1839
|