Ur gentel vat
Une bonne leçon
 

I

Klevet, Bretoned, me ho ped,
Ar pezh zo nevez erruet (bis)

Zo erruet da Yann Mareg
Parrez Nizon, tro Nedeleg,

Troc'ho monted, er mintin-se,
Tal er maner, oamp, er park ne :

- Yann Mareg, pelec'h oc'h-hu bet,
Pa zigoue'et ken dive'et ?

Pelec'h oc'h-hu bet en noz-me,
Da evo sistr dous, en giz-se ?

- Tankerru ! bet on en noz-me,
Lec'h neuz groet Dou ma mad din-me.-

Na unan all a lare de'an
- Bout oc'h-hu un tammik mev, Yann.

Bout em eus evet ur podad ;
Tankerru ! hennezh a oa mat ;

Evel gwin-ardant ar gwellon !
Hag en deus groet vad d'am c'halon !-

M'oc'h 'ont kuit, a lare Loeiz-kamm,
M'oc'h 'ont kuit, Yann baour, yaouank-flamm

Kaer en defa sevel e var,
Stoke e benn gant an douar.

- Petra rin ken da chom amañ ?
Me ya da glask un tamm bara.-

Hag e lare, 'benn gant an hent,
'Vont d'ar gêr lare tre e zent :

- Ar sistr dous-se a oa ker mat !
M'em befe evet dek podad

II

- N'eo ket degoue'et ho tad er gêr ?
- N'eo ket degoue'et ; aet da Gemper;

Da Gemper, pe trezek Aljer,
Eñ lare 'n defa c'hoant d'ober.-

Peder zun a oa tremenet,
Ne oa ket c'hoazh er gêr degoue'et;

Oa ket bet er gêr Yann Mareg ;
Ken a zeuas deiz Nedeleg.
Deiz Nedeleg, d'an aberdaez,
Teuas d'an ti paotred Sant-Vode.

- Yec'hed-mat deoc'h, tud an ti-mañ
'Peus lien da werzo dre-mañ?

- 'Neus tamm mui da werzo amañ
Gwerzhet 'mañ bet er bloavezh-mañ.-

Hag i er-maez deus a Lonch-dall,
Hag i d'er gêr en ur vragal.

Pa oant o vont e-barzh er c'hoad :
- Sell 'ta 'touez an erc'h roudoù 'r c'had !

- Roudoù 'r c'had re-se ned int ket;
Roudoù louarn ne laran ket.-

Hag i mont da heul er roudoù ;
- Setu amañ un tog kozh 'tav !

Hag hen gwenn-kann gant ar rev ;
Tog Yann Marek, a gredan, eo.

- Na tog ho tad hemañ, Lorañs ?
- Tog ma zad n'emañ ket, 'michañs.-

Hag i d'ar c'hoad en-dro o-daou,
Ken defant kaet ur bragoù

Ur bragoù, pelloc'h, kreiz er c'hoad,
Hag hen roget hag outañ gwad.

- E vragoù, re-mañ, hag e dog !-
Ha Loeiz Pilorsi lamme 'raok.

(Hag ur vran gozh o c'hoagat,
E beg ur we'enn, e korn ar c'hoad.)

Ha Loeiz da youal spontet-tre
- Ma Doue! setu 'mañ ame!
III
Touez an erc'h e oa Yann Mareg,
Hag hen koue'et eno war e veg -,

E zaou zorn e pleg war e benn -
War e zaoulagad e vlev gwenn.

Debret e gof hag e zivronn,
Gant ar vleizi, rez e galon

Nemet e dal n'en doa damant,
Abalamour d'ar vadiant.

Tan oa bet er c'hoad 'pad an noz ;
En e gichen e c'hrwegig kozh,

War he daoulin, en ur oelo
Hag he vugale tro-war-dro.

Bet oant d'e ziwal 'hed an noz :
Ha maer Nizon d'an antronoz

Hag ar c'hleu'ier kozh d'e gerc'hat,
Gant ur gazeg hag un arched.

Hag e zigasas d'ar vered,
Hep son kleier na beleg 'bet,

Hep son kleier na beleg 'bet,
Hag hep kroaz na dour benniget ;

Hag hen taolas 'barzh an toull yen,
E dog gantañ klok war e benn

Loeiz Gwivar, Loeiz-kamm lesanvet
En deveus ar werz-mañ savet;

Savet en deveus ar werz-mañ :
Ur gentel vat da bep unan.



Le sujet

Yann Mareg arrive saoul sur son chantier ; ses collègues se moquent de lui, et il préfère partir
Quatre semaines plus tard, sa femme et ses enfants ne l'ont pas vu revenir ; ils pensent qu'il est parti chercher du travail à Quimper, ou à Alger : il avait envie d'y aller
Or, le jour de Noël, en traversant une forêt, deux jeunes gens découvrent des traces de pas, un chapeau, des braies ; l'un des jeunes gens est le fils de Yann Mareg, et reconnaît ses vêtements . Ils finissent par découvrir le corps, à moitié mangé par les loups
On le veille, puis le fossoyeur va l'enterrer, sans prêtre et sans croix
Louis Gwivar, surnommé Louis-Le-Boiteux, a composé cette chanson : une bonne leçon pour chacun !


Source

Extrait du "Barzhaz Breizh", le premier grand recueil de chansons bretonnes, publié en 1839 par Hersart de la Villemarqué